Δικηγορία

Στα χρόνια της Τρόικας, όπως τα ζούμε σήμερα, τα συντεχνιακά συμφέροντα πολλών επαγγελματικών κλάδων δέχονται πιέσεις και "συμπιέσεις". Μέσα στις "ανακαλύψεις" των τελευταίων ετών, αναδύθηκε και το "πρόβλημα" του δικηγορικού επαγγέλματος μέσα στην ελληνική κοινωνία. Ξαφνικά, το δικηγορικό επάγγελμα έπρεπε να "ανοίξει" και να καταργηθούν πραγματικά ή πλασματικά επαγγελματικά προνόμια των δικηγόρων. Μέσα στην "αρένα" των στοχοποιημένων προσώπων της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, προστέθηκε προς τέρψη των "αιμοδιψών" πολιτών και η εξυγίανση του κλάδου των δικηγόρων. Τελικά, ποια είναι αυτά τα συμφέροντα που έπρεπε να εξαλειφθούν από τους δικηγόρους και για ποιο λόγο;

Δυστυχώς, από τότε που τελειώνοντας τους σπουδές μου άρχισα τη γνωριμία με την ελληνική δικαιοσύνη και το επάγγελμα του δικηγόρου, κατάλαβα το πόσο ήδη απαξιωμένοι ήταν οι δικηγόροι τόσο στα μάτια τόσων των ίδιων των συναδέλφων τους όσο και στα μάτια των πολιτών. Η "χαβούζα" των δικαστηριακών αιθουσών,

 εκεί δηλαδή που απονέμεται η δικαιοσύνη, αποτελεί κύριο παράγοντα αυτής της απαξίωσης. Φίλος και συνάδελφος μόλις πρόσφατα περιέγραψε ανάλογη κατάσταση σε Πολυμελές Πρωτοδικείο της συμπρωτεύουσας, όπου παρά τις παραινέσεις του Προέδρου - Δικαστή για ησυχία και τάξη μέσα στο ακροατήριο από συναδέλφους, οι τελευταίοι συνέχιζαν την "κουβεντούλα" τους σαν σε καφενείο. Αυτό διαπίστωσα και εγώ στις πρώτες γνωριμίες μου με τον χώρο των δικαστηρίων. Οι συνάδελφοι να μιλάνε στα κινητά τους μέσα στο ακροατήριο, να μιλάνε θορυβωδώς με τους πελάτες τους, να παρεμβαίνουν αυθαίρετα στην συζήτηση άλλης υπόθεσης με σχόλια είτε για τον τρόπο εκδίκασής της είτε για τα λεγόμενα συναδέλφου ή δικαστού και άλλες τραγικές περιπτώσεις ασέβειας σε μια αίθουσα που απονέμεται δικαιοσύνη. Πραγματικά, ο πολίτης (ενάγων - εναγόμενος - κατηγορούμενος - εγκαλών) πρέπει να εκπλήσσεται όταν πρωτοεισέρχεται σε ακροατήριο Δικαστηρίου. Από το φόβο (ως ένα βαθμό) που μπορεί κάποιος που δεν έχει παραβρεθεί σε Δικαστήριο να νιώθει, καταλήγει στη διαπίστωση ότι το ακροατήριο ενός Δικαστηρίου δεν είναι τίποτα παραπάνω παρά μια δημόσια συζήτηση με όρους σχεδόν "τηλεοπτικούς" ή "καφενειακούς". Φυσικά, στο τέλος σοβαρεύει η κατάσταση όταν οι Δικαστές θα αποφανθούν!

Ως προς την εικόνα των δικηγόρων στην κοινωνία, η τελευταία έχει μια αντιφατική αντιμετώπιση του επαγγέλματος. Ως γονείς, το "όνειρο" να δουν το παιδί τους δικηγόρο ή γιατρό (παλαιότερα περισσότερο απότι σήμερα) συντηρεί μια εικόνα των συγκεκριμένων επαγγελμάτων ως την απόλυτη επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση. Ως πολίτης που θα χρειαστεί κάποια στιγμή τις υπηρεσίες δικηγόρου, η κυρίαρχη σκέψη του είναι "πόσα λεφτά θα μου πάρει;", "ε και τι θα κάνει τέλοσπαντων ο δικηγόρος; Θα γράψει πέντε αράδες και για μισής ώρας δουλειά θα μου πάρει τόσα λεφτά;;;" "έλα μωρέ και τι έκανε ο δικηγόρος; Πέντε λεπτά στο Υποθηκοφυλακείο και μου ζητάει τόσα;" "τι χρειαζόμαστε τον δικηγόρο, αφού μπορώ να τα κάνω και μόνος μου αυτά;".

Οι πρόσφατοι νόμοι περί δήθεν "ανοίγματος" του επαγγέλματος βασίστηκαν δυστυχώς στην ως άνω αντιφατική όσο και γελοία αντίληψη για την υπόσταση του δικηγόρου. Πραγματικά, υπήρξε κάποιος από τους πολιτικούς μας "ταγούς" που ασχολήθηκε να εξηγήσει στον πολίτη ποιες είναι οι υπηρεσίες του δικηγόρου, ποιο το όφελος στις καθημερινές του συναλλαγές, πως μπορεί πραγματικά να προστατευτεί με την βοήθεια ενός δικηγόρου (ακόμα και από πολιτευτές που ασκούν το συγκεκριμένο επάγγελμα); Όχι! Τα ΜΜΕ ως συνοδοιπόροι (κατά πλειοψηφία) των πολιτικών κατεστημένων έδωσαν έμφαση στην απελευθέρωση ακόμα ενός επαγγέλματος που δυνάστευε την ελληνική κοινωνία και απομυζούσε τεράστια κέρδη και εμφατικά πρόβαλαν την επιτυχία του συστήματος να πλήξει τους "εχθρούς" δικηγόρους. Άραγε, τόσο άχρηστοι είναι αυτοί οι δικηγόροι;

Όταν όμως οι δικηγόροι καταφέρνουν με τη δουλειά τους να κερδίσουν μια υπόθεση, να ακυρώσουν υπουργικές αποφάσεις, να προσβάλλουν αντισυνταγματικούς νόμους, να ακυρώσουν καταχρηστικούς όρους τραπεζικών συμβάσεων, να καταφέρουν την αθώωση άδικα διωκόμενων πολιτών, να προστατεύουν συμβαλλόμενα μέρη σε ιδιωτικές συμβάσεις, να τρέχουν να μαζεύουν όλη την χαρτούρα που εκδίδεται από το γραφειοκρατικό μας σύστημα, να ξεδιαλύνουν περίπλοκες κτηματικές διαφορές, τότε αναδύονται σε "προστάτες του δικαίου" "μαχητές της απονομής δικαιοσύνης" κ.α. Δυστυχώς όμως φαίνεται ότι και οι ίδιοι οι δικηγόροι δεν αναδεικνύουν τη δουλειά τους με το σωστό τρόπο, αλλά από την άλλη γιατί θα έπρεπε να διαφημίζονται με ειδικό τρόπο; Σε ποιους να απευθυνθούν; Άραγε και μόνα τα αποτελέσματα της δουλειάς τους δεν αποτελούν την πιο τρανή απόδειξη των υπηρεσιών τους στην κοινωνία;

Με την πρόσφατη νομοθεσία αλλά και την μελλοντικά σχεδιαζόμενη, μπορεί η Πολιτεία (καθ' υπόδειξη της Τρόικας δήθεν) να αφαιρεί δικηγορική ύλη από διάφορες δικονομικές διαδικασίες καθαρά προς αυτοπροβολή (προεκλογική πλέον), όμως τα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών θα φανούν σύντομα και δυστυχώς θα είναι εις βάρος του πολίτη. Όταν αναφέρει νομοσχέδιο ότι η παράσταση του δικηγόρου δεν θα είναι υποχρεωτική, η πρόκληση για τους πολίτες είναι μεγάλη. Μην  αναθέτοντας την υπόθεση σε δικηγόρο, γλυτώνουν κάποιο (μικρό ή μεγάλο) χρηματικό ποσό. Όμως, μήπως μένουν έκθετοι απέναντι σε ένα σύστημα που τόσα χρόνια και σήμερα περισσότερο, προσπαθεί να δημιουργήσει πολίτες υπάκουους σε κάθε λογής νομοθετικές διαταγές; Μήπως ο πολίτης, ο οποίος προσπαθεί να επιβιώσει σήμερα με την δουλειά του και μόνο, τον θέλουν οι κυβερνήσεις απροστάτευτο απέναντι  σε νομοθετικές τροποποιήσεις που θίγουν από εργασιακά μέχρι  προσωπικά δικαιώματά τους; 

Και οι δικηγόροι απέναντι σε αυτή την "καταιγίδα" νομοθετικών αλλαγών και συνεχούς προσπάθειας υποτίμησης της νομικής προστασίας των πολιτών, προτιμούν δυστυχώς να μιμηθούν συνδικαλιστικά και κυβερνητικά τερτίπια που κατά μεγάλο βαθμό ευθύνονται για τη σημερινή κατάντια της Ελλάδας. Εδώ και εννιά μήνες, η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων προχωρά σε άτακτες αποχές από τα δικαστήρια με την ψευδαίσθηση ότι με τη στάση αυτή πιέζουν τους κυβερνώντες και εκφράζουν την αντίθεσή τους στα ήδη προσυνεννοημένα νομοσχέδια. Πλάνη!!! Η μεγάλη δύναμη του δικηγορικού σώματος είναι οι νομικές γνώσεις του, η δικονομική εμπειρία, η νομοθετική αντίληψη, η βαθιά γνώση του νομικού συστήματος. Οι δικηγόροι έπρεπε και αυτή τη δύσκολη συγκυρία να κάνουν τη δουλειά τους: να προστατεύσουν νομικά τους πολίτες απέναντι σε αντισυνταγματικούς και άδικους νόμους και πολιτειακές αποφάσεις. Ήδη Δικηγορικοί Σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα και η Ολομέλεια προσφεύγουν στα αρμόδια Δικαστήρια για να προσβάλλουν νομοθετικά διατάγματα και αποφάσεις που πλήττουν πλέον και την αξιοπρέπεια των πολιτών και με αυτόν τον τρόπο μόνο μπορούν να πιέσουν κυβερνώντες και να διαμαρτυρηθούν και εκ μέρους των πολιτών. Καλές οι πορείες, οι αποχές, οι διαδηλώσεις, αλλά κυρίως η νομική προστασία των πολιτών απέναντι σε αδικίες στοχεύει κατευθείαν στην "αχίλλειο πτέρνα" της νέας τάξης πραγμάτων. Αυτό είναι το λειτούργημα των δικηγόρων. Με το να απέχουν, στερούν τον πολίτη της προστασίας, της οποίας οι ίδιοι οι δικηγόροι έχουν υποχρέωση να είναι προστάτες και φύλακες. Δεν χωρούν πλέον στείρες συνδικαλιστικές πρακτικές μέσα σε έναν επιστημονικό σύλλογο που διαθέτει τα μέσα και έχει το προνόμιο λόγω της φύσεως της δουλείας του να ακούει τον παλμό της κοινωνίας. Οφείλει το δικηγορικό σώμα με κριτική σκέψη και όχι με ισοπέδωση να σταθεί δίπλα στον πολίτη χωρίς λαϊκισμούς και παρωπίδες. Μερικά από τα νομοθετήματα που έχουν ψηφισθεί τα τελευταία δύο χρόνια όντως εμπεριέχουν αποκατάσταση πολλών αδικιών και αντιμετώπιση χρόνιων δυσλειτουργιών του κράτους, όμως η ελληνική νοοτροπία δεν εξευγενίζεται τόσο εύκολα. Απέναντι πλέον σε ψεύδο-διλήμματα που δήθεν υπαγορεύουν νόμους, οι δικηγόροι έχουν ίσως μία ακόμα ευκαιρία (τελευταία;;;;) να βρεθούν δίπλα στους πολίτες (και πελάτες τους άλλωστε) και να προκρίνουν τον ορθολογισμό και την κριτική σκέψη μέσα από την συνεχή νομική ενημέρωση και την κατάλληλη χρήση του δικονομικού συστήματος, το οποίο γνωρίζουν καλύτερα από όλους!

Φυσικά, στην ευόδωση της προσπάθειας των δικηγόρων απαιτείται και η βοήθεια της Πολιτείας μέσω, κυρίως, του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Δυστυχώς, όμως, η πλειοψηφία των Υπουργών Δικαιοσύνης (που έχω ζήσει εγώ) δεν κατάφεραν να βρουν λύσεις σε πάγια προβλήματα του νομικού συστήματός μας. Η δικάσιμος στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών έχει φθάσει το 2016 (το ίδιο και οι αναβολές) και ακόμα και στο Ειρηνοδικείο Αθηνών (και της Αττικής) ενάμιση χρόνος αναμονή για δικάσιμο είναι δεδομένη. Η έκδοση διαταγών πληρωμής στο Πρωτοδικείο Αθηνών (όχι για επιταγές) φθάνει και το πεντάμηνο. Στα ποινικά πάντα σχεδόν το έκθεμα δεν ολοκληρώνεται στην ώρα του. Λείπουν υπάλληλοι, λείπουν Δικαστικοί, λείπουν τεχνικά μέσα (τα πρακτικά ακόμα στο έτος 2012 κρατούνται χειρόγραφα), όταν στις χώρες της Ευρώπης έχουν φθάσει μέχρι και στην εκδίκαση αστικών υποθέσεων μέσω τηλεφώνου (Μεγάλη Βρετανία). Κατάντια!!! Πέρα από τις ευθύνες των ίδιων των δικηγόρων που δεν διεκδικούν ουσιαστικά τη βελτίωση των συνθηκών απονομής δικαιοσύνης (του περιβάλλοντος εργασίας τους δηλαδή), οι εκάστοτε αρμόδιοι Υπουργοί παίρνουν κοντόφθαλμες αποφάσεις πετώντας τα σκουπίδια κάτω από το χαλί, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Φαίνεται τελικά ότι το δήθεν "άνοιγμα" του επαγγέλματος έγινε για τους τύπους και μόνο, αφήνοντας ακόμα και τον ίδιο τον πολίτη να μην καταλαβαίνει γιατί τελικά οι δικηγόροι ήταν "εχθροί" του συστήματος και τι άλλαξε με τις πρόσφατες νομοθετικές τροποποιήσεις που αφορούν το δικηγορικό επάγγελμα. Ο ίδιος μόνο συνειδητοποιεί ότι πάει στον δικηγόρο σήμερα και θα τον ξαναδεί σε τέσσερα χρόνια που θα δικαστεί η υπόθεσή του. Ας μη μιλήσω για κοινή λογική...Α.Α.